
Historia Piszkowic sięga pierwszej połowy XIV wieku. Właścicielem ówczesnych dóbr ziemskich była rodzina von Haugwitz, w posiadaniu której Piszkowice znajdowały się przez wiele kolejnych dziesięcioleci. Zmiany własnościowe przyniósł czas Powstania Czeskiego. Ówczesny właściciel, Dietrich von Haugwitz utracił wszystkie dobra i został skazany na dożywotnie więzienie. W owym czasie dwór obronny w Piszkowicach przejął starosta Hrabstwa Kłodzkiego, Adam Gottfried Berka von Duba. Po krótkiej przynależności majątku do rodziny siostry starosty, hrabiny von Kolovrat, Piszkowice powróciły w ręce rodu von Haugwitz. Od 1628 roku do początku XIX wieku, Piszkowice znajdowały się we władaniu rodziny von Haugwitz. W 1819, majątek został sprzedany na rzecz porucznika wojsk pruskich, Friedricha von Falkenhausen. Następnie, w krótkim czasie majątek piszkowicki przechodził przez ręce potężnych rodów von Magnis, von Zeidlitz by trafić w końcu do Moritza von Eichborn z Wrocławia.
Wielowiekowa przynależność Piszkowic do rodziny von Haugwitz, została udokumentowana gruntownymi przebudowami dawnego, obronnego dworu oraz aranżacji jego najbliższego otoczenia. Za inicjatora prac budowlanych uznaje się Franciszka Antoniego von Huagwitz, który zlecił prace na terenie rezydencji w latach 20. XVIII wieku.Franciszek Antoni był także inicjatorem prac ogrodowych, które realizowano na południowym zboczu pałacowego wzgórza.
Przypałacowy ogród to kompozycja o złożonym charakterze obejmująca zarówno układ tarasowy – na południu, jak i niewielki obszar pomiędzy pałacem a kościołem w zachodniej części rezydencji. Ta niewielka przestrzeń, została odpowiednio splantowana i przekształcona w typowy dla okresu baroku, regularny ogród ozdobny. W porządku osiowym, wyznaczanym przez poprzeczną oś symetrii pałacu, zaaranżowano niewielki salon ogrodowy akcentowany w dalszej części fontanną w basenie o obrysie renesansowej rozety. Fontanna objęta została zwężającym się ku zachodniej części terenu, grabowym, formowanym żywopłotem. W ujściu tej kompozycji znajdowało się wejście do rozległej kwatery labiryntu, z niewielkimi gabinetami ogrodowymi. Szlak labiryntu prowadził docelowo do pawilonu ogrodowego, będącego jednocześnie punktem widokowym, usytuowanym na południowo-wschodnim skraju pałacowego wzgórza. Pawilon ogrodowy w stylu barokowym, stanął w miejscu dawnej baszty, towarzyszącej jeszcze dworowi obronnemu.
Ostatniej przebudowy pałacu oraz rearanżacji ogrodu, dokonano w końcu XIX wieku. Powiększony został wówczas taras przypałacowy, po którego wschodniej stronie umieszczono budynek z tarasem otwierającym się na zachód. Na tarasie południowym, bezpośrednio pod pałacowym dziedzińcem, wybudowano dwie szklarnie.
Ostatni z właścicieli Piszkowic, Moritz von Eichborn, nie wprowadził żadnych większych zmian w kompozycji przestrzennej całej rezydencji.
Kompozycja przestrzenna ogrodu przypałacowego w Piszkowicach to połączenie trzech odmiennych konwencji. Południowo-zachodni fragment parku, usytuowany u podnóża pałacowego wzgórza miał charakter parku leśnego, w którego składzie gatunkowym dominowały dęby szypułkowe, świerki oraz buki (w latach 70. XX wieku, w tej części parku rozpoznano martwy już okaz 300 letniego świerka zwyczajnego). Następnie na południowym zboczu pałacowego wzgórza mamy ogród tarasowy z licznymi kamiennymi schodami oraz murami oporowymi. System nieregularnych tarasów wspinających się po wzgórzu, był tak naprawdę układem platform pod dany układ drogowy poprowadzony po zboczu. Na szczycie południowego zbocza wzgórza znajdowały się lustrzane schody prowadzące na główny pałacowy taras. Pod biegiem schodów znajdowały się trzy nisze. Kamienny mur opasający taras główny akcentowany był dodatkowo kamiennymi, dekoracyjnymi wazami. Po przeciwnej stronie korpusu pałacu, na osi południowych schodów lustrzanych znajdowały się także kamienne schody paradne wprowadzające od północy na teren pałacowego tarasu. Z ogrodu tarasowego na zboczu wzniesienia, przez główny pałacowy taras i podjazd umieszczony na stronie zachodniej, można było dostać się do regularnego ogrodu barokowego. Niewielka kwatera salonu ogrodowego wprowadzała dalej do wspomnianego już labiryntu, na którego końcu znajdował się kamienny pawilon herbaciarni. Dawny ogród barokowy we wschodniej części rezydencji, system reprezentacyjnych schodów tarasowych oraz wzniesiona w XIX wieku budowla na tarasie zachodnim, stanowiły jedyne elementy podporządkowane osiowo bryle pałacu. Bez wątpienia, dzięki wyjątkowej topografii rezydencji, przypałacowy park nastawiony był przede wszystkim na odbiór niezmierzonego krajobrazu.
Pośród elementów małej architektury ogrodowej oraz programu rzeźbiarskiego, do czasów współczesnych nie zachowało się zbyt wiele. Dawny ogród barokowy pozbawiony został pawilonu herbacianego a w miejscu salonu ogrodowego gdzie kiedyś znajdowała się fontanna, zorganizowano w latach 70-80. XX wieku boisko sportowe. Z terenu pałacowego podjazdu znikał stopniowy wyjątkowy obiekt w postaci figury św. Jana Nepomucena stojącego na tzw.: latarni umarłych.
Sam barokowy pałac to ciekawy przykład rezydencji, której główny portal wejściowy znajduje się jakby na szczytowej elewacji budynku. Rezydencja w Piszkowicach pełni wyjątkową rolę w lokalnym krajobrazie. Jej usytuowanie i ekspozycja na szczycie wzniesienia, sprawiają, iż jest doskonale widoczna z okolicznych dróg lokalnych oraz innych rezydencji jak np.: pobliskiego Korytowa.
Fazy przekształceń kompozycji parkowej: I połowa XVIII w., koniec XVIII w., XIX w.,
Styl ogrodowy: naturalistyczny, tarasowy z elementami ogrodu barokowego,
Autor projektu parku: nieznany
Historyczna powierzchnia parku: ok. 5 ha
opracowanie: Łukasz Przybylak na podstawie badań własnych oraz materiałów ze zbiorów Archiwum Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Warszawie (http://www.nid.pl/pl/)
fot: Anna Hamrol,