pałac Kijany - zabytek na sprzedaż

Park przypałacowy Daszów

You are here Start  > Ogrody Dolnego Śląska >  Park przypałacowy Daszów
Item image

Pierwsza wzmianka o wsi Daszów datowana jest na początek XIV stulecia. Nie jest do końca znana historia wznoszenia w Daszowie reprezentacyjnego budynku mieszkalnego, należy jednak przypuszczać, iż obecny pałac stanął w miejscu wcześniejszego, niewielkiego zamku lub dworu.

Przebudowy ów zamku lub dworu dokonano w latach 1727-1729 z inicjatywy rodziny von Tschammer. Daszów znajdował się w posiadaniu tej rodziny od drugiej połowy XVI wieku do lat 80., XVIII stulecia. Wzniesiony w miejscu dawnej rycerskiej siedziby pałac składał się z dwóch skrzydeł dających rzut litery „L”. Skrzydło wschodnie posiadało potężny, charakterystyczny ryzalit stanowiący oprawę dla głównego wejścia do budynku. W ryzalicie oprócz głównego portalu wejściowego z niewielką sienią, znajdowała się także loggia oprawiona dwoma pilastrami podtrzymującymi w szczytowej części dekorację w postaci dwóch spływów wolutowych i kamiennego obelisku. Frontowa elewacja pałacu skierowana była ku mniej rozległej części terenów parkowych, które łagodnym spadkiem schodziły dalej w kierunku zachodnim, równolegle do drogi w kierunku Baranowic. Przylegające do frontowej elewacji pałacu parkowe wzniesienie, stanowiło prawdopodobnie relikt ziemnych fortyfikacji towarzyszącej dawnej budowli obronnej. Skrzydło północne wraz ze skrzydłem zachodnim obejmowały niewielką przestrzeń, która w dobie XVIII wieku była prawdopodobnie zaaranżowana w postaci salonu ogrodowego. Nie jest znany również charakter parku przypałacowego w Daszowie z okresu XVIII stulecia.

Całość kompozycji parkowej ukształtowanej zasadniczo w tym samym okresie co pałac, przeszła gruntowną przemianę w dobie XIX wieku. Wówczas, za sprawą rodziny Friedel, pałac w Daszowie otoczony został parkiem stylu krajobrazowego. Znacząco rozbudowano obszar folwarku, którego zabudowa wraz z „L” kształtnym pałacem tworzyła rozległy dziedziniec. Na środku dziedzińca folwarcznego wykopany został regularny staw łączący w sobie funkcję użytkową i dekoracyjną Elementem dekoracyjnym zbiornika wodnego, była niewielka wyspa obsadzona drzewami. Na wysepkę prowadził niewielki, dekoracyjny most. Na wysokości frontowej elewacji budynku, do pałacowego ryzalitu, prowadził typowy dla XIX wiecznej sztuki ogrodowej, rampowy podjazd. Na przedłużeniu osi głównego wejścia do pałacu, na skraju skarpy podjazdu znajdował się niewielki taras ziemny grodzony tralkową balustradą z dekoracyjnymi wazami na kwiaty i kamiennymi posągami. Był to jednocześnie najwyżej położony punkt obserwacyjny zachodniej części parku, która wraz z nasypem podjazdu, łagodnie opadała w kierunku zachodnim. To niewielkie wnętrze parkowe posiadało optyczne przedłużenie w postaci otwarcia widokowego na pobliski staw z półwyspem. Półwysep zaś, stanowi w tej części daszowskiej rezydencji, ważny punkt kompozycji przestrzennej, będąc od strony zachodniej pierwszym elementem głównej osi kompozycyjnej.

Obszar znajdujący się w objęciu pałacowych skrzydeł był ogrodzony od strony południowej. Z zewnątrz prowadziła tu niewielka furta. Ten niewielki dziedziniec obsadzono, regularnymi kompozycjami kwiatowymi, które oprawiały szerokie schody pałacowego tarasu. Całości dopełniały pnącza wspinające się po murach budowli. Dziedziniec ten jak i północne skrzydło pałacu, wsparty był na kamiennych murach oporowych, które okalały także północne skrzydło budynku, tworząc pałacowy taras. Taras ten ogrodzony był kamienną, tralkową balustradą, zdobioną analogicznie względem krótkiej balustrady przed głównym wejście do budynku. Malowniczości tarasowych murów oporowych, dodawały arkadowe wzmocnienia konstrukcji. Pałacowy taras od strony północnej i zachodniej pełnił funkcję ważnego punktu widokowego.

Mimo stosunkowo niewielkiego rozmiaru daszowskiego parku przypałacowego, główna droga dojazdowa prowadzona przez jego wschodnią część, akcentowana była ozdobną bramą. Na prostokątnych cokołach umieszczono kamienne lwy.

W obrębie daszowskiego parku przypałacowego w stylu krajobrazowym, można było wskazać dwa główne wnętrze. Pierwsze z nich usytuowane na wprost frontowej elewacji pałacu oraz drugie, w północno-zachodnim narożu terenów parkowych. Pośród drzewostanu budującego kompozycję parku można było odnaleźć dęby szypułkowe, buki zwyczajne, klony zwyczajne, kasztanowce białe a w obrębie ważnych otwarć widokowych, topole białe.

Ostatnich modernizacji zarówno pałacowych wnętrz jak i terenów parkowych dokonano ok. 1900 r., z inicjatywy rodziny von Saurma. W okresie międzywojennym pałac w Daszowie został częściowo przejęty przez wrocławskie Towarzystwo Ziemskie. Proces degradacji obiektu nastąpił jeszcze przed wybuchem II Wojny Światowej.

Współcześnie kompozycja przestrzenna przypałacowego parku jest niemal nieczytelna. Do najcenniejszych pozostałości historycznej kompozycji parku, można zaliczyć kilka sztuk starodrzewu oraz zachowany staw z wyspą. Korpus pałacu pozbawiony jest obecnie większości stropów co w efekcie prowadzi do sukcesywnego zawalania się murów budynku. Mimo ogromu zniszczeń i zaniedbań, nadal czytelny pozostaje charakterystyczny ryzalit z dawnym, głównym wejściem. Z historycznych elementów dekoracyjnych daszowskiej rezydencji współcześnie można obejrzeć jedynie ozdobną bramę z kamiennymi lwami. Wszelkie pozostałe elementy jak dekoracyjne wazy i figury zdobiące balustrady pałacowego tarasu zniknęły bezpowrotnie.

Fazy przekształceń kompozycji parkowej: 1729, XIX wiek, 1900 r.,
Styl ogrodowy: krajobrazowy,
Autor projektu parku: nieznany,
Historyczna powierzchnia parku: ok. 0,57 ha

opracowanie: Łukasz Przybylak na podstawie badań własnych oraz materiałów ze zbiorów Archiwum Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Warszawie (http://www.nid.pl/pl/)
fot: Tomasz Mietlicki, www.powiatgora.pl, zbiory prywatne Łukasza Przybylak oraz http://dolny-slask.org.pl/





Adres obiektu:

Adres:
Daszów
GPS:
51.557331827681296, 16.60043141796882

comments powered by Disqus