Historia rezydencji w Chocianowie sięga końca XIII wieku. W miejscu obecnego pałacu, w latach 1297-1299, książę Bolko I Świdnicki wzniósł murowany zamek. Liczne przekształcenia budowli (w początkowej fazie trwały nieprzerwanie aż do 1342 r.), realizowane także w kolejnych wiekach, oszczędziły jedynie podbudowę pałacowej wieży oraz fragmenty fundamentów. Pierwotnie, zamek otoczony był fosą wypełnioną wodą. Na przestrzeni XIV stulecia, ówczesny zamek był własnością Książąt Legnickich. Początek XV stulecia to moment przejścia zamku na własność rycerzy (według źródeł byli to Krzysztof i Mikołaj) z ramienia Księżnej Elżbiety Legnickiej. Kolejne lata dla chocianowskiego zamku to tzw.: wdowi okres, gdyż należał on do wdów rycerskich rodów Skopp, Lobkovitz, Nositz i von Stoss. Za sprawą rodu von Stoss, zamek został gruntownie przebudowany (zachowano wówczas jedynie wieżę).
W początku XVIII wieku, Chocianów przeszedł w ręce rodu von Reder. To za sprawą Melchiora Gottlieb von Reder, chocianowski zamek został przebudowany na wystawną, barokową rezydencję (przebudowa została rozpoczęta w 1728 r., za sprawą projektów słynnego legnickiego architekta, Martina Frantza). Powstała wówczas rezydencja była doskonale widoczna w okolicy za sprawą masywnej wieży, częściowej pozostałości średniowiecznego zamku. Także w połowie XVIII wieku, wokół chocianowskiej rezydencji zostaje zaaranżowany ogród, którego powstaniu towarzyszyła także budowa dwóch oficyn oraz rosarium. Ówczesne założenie ogrodowo-pałacowe, było typowym dla okresu baroku, osiowym kompleksem ogrodowo-architektonicznym. I tak odpowiednio, począwszy od frontowej elewacji z centralnym ryzalitem, oś kompozycji obejmowała podjazd z okrągłym gazonem akcentowanym w centralnej części basenem wodnym. Pierzeje podjazdu stanowiły zabudowania bliźniaczych oficyn. Północna część głównej osi kompozycji przestrzennej, była w danym czasie akcentowana niewielkim zbiornikiem wodnym, który mógł być reliktem średniowiecznej fosy zamkowej. Oś poprzeczna, rozpoczynała swój bieg wschodnią elewacją pałacu. Akcentowana była w dalszej części lustrzanymi schodami paradnymi o bogato zdobionej balustradzie. W dalszej części wyznaczały ją dwie fontanny oraz rozległy, podłużny zbiornik wodny obsadzony regularnymi szpalerami grabów i w dalszej części (co niezbyt często spotykane w ogrodach barokowych) regularnymi grupami świerków. W 1766 r., Chocianów przejmuje potężny ród zu Dohna (późniejszy Dohna-Schlodien), w których posiadaniu obiekt znajdował się nieprzerwanie do 1945 r.
W dobie XIX stulecia, powiększono tereny parkowe otaczające rezydencję. Dawne, barokowe założenie ogrodowe pozostało częściowo niezmienione. Naturalistyczny charakter nadano nowym terenom usytuowanym na wschód od pałacu. W nowozaprojektowanej części parku zaaranżowano także strumień, który w północnej części parku kończył swój bieg w niewielkim stawie. Znacznym przekształceniom ulegał południowo-zachodnia część, dawnego barokowego ogrodu. Wprowadzono tam bowiem lokalny układ drogowy (dzisiejsza ulica Tadeusza Kościuszki), która na trwałe rozbiła symetryczny porządek barokowego ogrodu. Co ciekawe, rozwijające się od XVII wieku niewielkie miasteczko, nie wchłonęło w XIX wieku chocianowskich terenów parkowych, które w tym okresie znalazły się w peryferiach miasta. W XIX wieku usunięte barokowe, świerkowe boskiety a na zamknięciu głównych osi kompozycyjnych posadzone zostały graby, które połączyły dawne barokowe aleje. W południowo-zachodniej części parku wprowadzono także lokalny układ drogowy (obecna ulica Szkolna), który stał się odtąd formalną granicą parku. W XIX wieku z inicjatwy zu Dohnów, w pobliżu pałacowej oficyny wzniesiony został ozdobny pawilon przypominający antyczną świątynię z czterokolumnowym portykiem. Utrzymano także rozległe wnętrze ogrodowe na wysokości wschodniej elewacji pałacu. Jego znaczą część zajmował (zachowany do dzisiaj) barokowy basen wodny obwiedziony układem drogowym. Z archiwalnych przekazów wiadomym jest, iż wnętrze to zdobione było licznymi kwiatowymi kompozycjami kwiatowymi oraz bogatym programem rzeźbiarskim. Do dzisiaj nie zostało zbadane potencjalne powiązanie widokowe parku przypałacowego w Chocianowie z wieżą widokową na szczycie Friederikenhöhe.
Współcześnie na terenie parku można natknąć się na okazałe egzemplarze jesiona o przewieszających się pędach, świerka (genetycznie pochodzącego od egzemplarzy posadzonych w Chocianowie w XVIII wieku). Interesujące są również soliterowe okazy dębu błotnego, dębu białego oraz kolumnowej odmiany dębu szypułkowego (relikty zmian z końca XVIII oraz XIX stulecia).
Fazy przekształceń kompozycji parkowej: poł. XVIII w., XIX w.,
Styl ogrodowy: naturalistyczny z elementami ogrodu barokowego,
Autor projektu parku: nieznany
Historyczna powierzchnia parku: ok. 13,5 ha
opracowanie: Łukasz Przybylak na podstawie materiałów ze zbiorów Archiwum Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Warszawie, http://www.nid.pl/pl/
fot: Łukasz Przybylak – zbiory prywatne
